Leesbevordering op het VO-congres 2022

Gepubliceerd op: 28 november 2022 14:01

Dat het Leesoffensief Brabant (LOB) een unieke aanpak in het land is, weten we als Brabants Bibliotheeknetwerk al een tijdje. De VO-raad heeft dat ook gezien en nodigde de werkgroep van het LOB en vereniging Ons Middelbaar Onderwijs (OMO) uit om een workshop te geven op het VO-congres van 23 november 2022. Centraal stond hoe van een adviesrapport van vereniging OMO de samenwerking met het LOB tot stand is gekomen en wat we vanuit daar allemaal doen voor het voortgezet onderwijs. Bijna 50 schoolleiders van verschillende vo-organisaties luisterden naar ons verhaal over het leidinggeven aan een krachtig taalbeleid in het voortgezet onderwijs.

Leesoffensief Brabant

Het LOB is een overkoepelend initiatief dat bovenlokaal het netwerk om de kinderen en jongeren heen stimuleert en helpt om deze kinderen en jongeren aan het lezen te krijgen. We spreken daarbij vooral de beleidsmakers en leerkrachten, docenten en pedagogisch medewerkers aan, want zij moeten het uiteindelijk gaan doen; met de hulp van de bibliotheek natuurlijk. 

Leesbevordering op het vo; hoe pak je dat aan?

We kregen veel vragen van schoolleiders die gingen over de aanpak van leesbevordering tot het betalen ervan. De kern van onze boodschap: zorg voor een gedegen taal- en leesbeleidsplan, maak dat tot de realiteit en laat het geen papieren tijger blijven. Zoek in het samenstellen van het plan én in de uitvoering ervan de bibliotheek op als partner. Leesconsulenten zijn experts als het gaat om leesbevordering en collectie en kunnen daarmee de docenten ontzettend goed ontzorgen, adviseren en coachen. Als het om betalen gaat: er zijn subsidies en we hopen op meer structureel geld uit Den Haag, maar ook de scholen zelf hebben een (financiële) verantwoordelijkheid als het gaat om de leesbevordering binnen de school. 

Krachten bundelen

Waar leesconsulenten de experts zijn rond leesbevordering en collectie, zijn docenten de didactische experts. Zij kunnen vanuit de didactiek veel doen aan leesbevordering op allerlei verschillende manieren. Vereniging OMO heeft daar onderzoek naar gedaan en haar conclusies in hun adviesrapport vermeld. Denk bij didactische aanpakken aan het ‘modelen’ van het lezen van teksten, het aanbieden van genoeg taalsteun en het aanbieden van voldoende relevante schooltaalwoorden. Niet alleen de docenten Nederlands kunnen dat, ook de andere vakdocenten kunnen veel doen aan leesbevordering. De krachten van de docenten bundelen met die van de leesconsulent en een goede collectie kunnen zorgen voor een leescultuur in de school die het lezen bevordert en daarmee de taalvaardigheid verhoogt. In de Bibliotheek op school-aanpak (dBos) worden het bundelen van die krachten en het monitoren van de resultaten van de samenwerking goed geborgd middels een cyclus. 

Cyclus van dBos

Vanuit het LOB adviseren we een dBos-samenwerking aan alle vo-scholen die 4 uur leesconsulentschap per week per 200 leerlingen behelst. Daarmee wordt, zo blijkt uit monitoring, het beste resultaat bereikt. Hoe je die 4 uur per week besteedt, is natuurlijk belangrijk. dBos heeft om die reden een cyclus als basis die de aanpak en resultaten van de leesbevordering op school borgt. Leesconsulenten helpen meteen bij de start door mee te denken bij de totstandkoming van het taal- en leesbeleid. Om dat taal- en leesbeleid mede invulling te geven, zorgt de leesconsulent voor een actuele en rijke collectie op school. Aan de hand van die collectie helpt de leesconsulent de docenten bij de leesbevordering van de leerlingen. Denk daarbij aan coaching en advisering richting het hele team, aan het voordoen van leesbevorderende activiteiten in de les en aan het bouwen aan een leescultuur in de school. 

Expertise van de bibliotheek

Binnen het LOB zijn we hard aan het werk om de expertise van de Brabantse bibliotheken zoveel mogelijk te kunnen laten voldoen aan de vraag van de vo-scholen. Hier zetten we een aantal zeer belangrijke stappen in.
1) We proberen te komen tot een gezamenlijk prijsbeleid in de dienstverlening richting het vo, waardoor de uitruil van leesconsulenten makkelijker wordt. Ook creëert dit gezamenlijke prijsbeleid meer ruimte voor het aantrekken van extra expertise en het vergroten van de bestaande expertise.
2) Daarnaast maken we via een gids inzichtelijk voor de scholen wat zij allemaal kunnen halen bij de bibliotheken; natuurlijk op structurele basis. Zo wordt het duidelijker voor vo-scholen wat een partnerschap met de bibliotheek kan inhouden en kan brengen en waar de school dus in investeert. De schoolleiders die onze workshop bijwoonden waren erg benieuwd naar de gids en de uitkomsten rondom het prijsbeleid. Ze stonden te springen om mooie voorbeelden die ze zouden kunnen implementeren in hun eigen scholen elders in het land. Het zaadje is bij deze schoolleiders in elk geval gepland. 

Ambassadeur van het Leesoffensief

Tijdens dit congres sprak Frank Lammers de vo-directeuren nog even toe.